Wypadki drogowe z udziałem rowerzystów w 2012 roku według raportu policji

Tak jak zapowiadaliśmy, ukazał się policyjny raport o wypadkach drogowych za 2012 rok sporządzony przez Biuro Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji. Jakie ważne informacje z nich wynikają dla rowerzystów?

Ponownie zaznaczamy, iż dane zawarte w raportach dotyczą wyłącznie tych zdarzeń drogowych, które zostały zgłoszone policji. Jak wynika z wypowiedzi na forach internetowych część wykroczeń drogowych kończących się np. potrąceniem rowerzysty nie jest zgłaszana na policję; kierowca i rowerzysta dogadują się na miejscu co do winy i ewentualnego roszczenia odszkodowawczego. Często zdarzenie nie jest zgłaszane, kiedy sprawca (tu: kierowca) zbiegnie z miejsca zdarzenia i rowerzysta pozbierawszy się z jezdni nie poszukuje sprawcy lub z innych przyczyn nie da się go ustalić.

Statystyki zostały rozbite na dwa rodzaje zdarzeń drogowych - kolizje, czyli zdarzenia drogowe, w których osoby nie zostały poszkodowane fizycznie, a uszkodzeniu uległo mienie, oraz wypadki, czyli zdarzenia, w których choć jedna osoba doznała uszczerbku na zdrowiu, także ze skutkiem śmiertelnym. Dane przedstawiono dla województw, dodatkowo wyodrębniono teren komendy stołecznej z województwa mazowieckiego - zastosowano podział na 17 obszarów.

Analizując dane należy pamiętać także o tym, że 2012 rok był pierwszym rokiem kalendarzowym, kiedy nie istniały już rozbieżności pomiędzy prawem polskim a Konwencją Wiedeńską. Chodzi o pierwszeństwo na przejeździe rowerowym: według Konwencji pierwszeństwo posiadał rowerzysta, przed nowelizacją Prawa o ruchu drogowym - kierowca. Nowelizacją w maju 2011 roku stan prawny został zrównany. W poprzednich latach policja w sytuacji zdarzenia drogowego wskazywała jako sprawcę rowerzystę, stosując wyłącznie przepisy krajowe. Biorąc to pod uwagę część zdarzeń, za które winą obciążono rowerzystów, a klasyfikowanych jako wymuszenie/nieustąpienie pierwszeństwa, powinna być przypisana jako sprawcom kierowcom. W 2012 roku rowerzyści zyskali także nowe uprawnienia w ruchu drogowym.

Według danych raportu w 2012 roku doszło do 376 627 zdarzeń drogowych, z których 339 581 stanowiły kolizje, a 37 046 - wypadki. W wypadkach zostało poszkodowanych 49363 osoby: śmierć poniosło 3571 osób, a 45792 osoby zostały ranne. Jest to znaczny spadek w ostatnim dziesięcioleciu.

W samej Wielkopolsce dane wskazują na spadek wypadkowości: w naszym województwie doszło do 2565 wypadków (nie licząc kolizji), w których zginęło 315 osób, a rannych zostało 3085 osób (razem poszkodowanych: 3400 osób). Wskaźnik liczby zabitych i rannych na 100 wypadków drogowych uwzględniający zróżnicowanie między województwami w powierzchni, liczbie mieszkańców czy natężeniu ruchu dla województwa wielkopolskiego wyniósł w 2012 roku: zabitych - 12,3 osób (średnia krajowa 9,6 osoby) i rannych - 120,3 (średnia krajowa 123,6 osoby). Wynika z tego, że na wielkopolskich drogach dochodzi do większej liczby wypadków ze skutkiem śmiertelnym - w 2012 roku zajęliśmy niechlubne 5. miejsce w kraju pod tym względem (zyskaliśmy niestety o jedno miejsce wyższą lokatę).

Do największej liczby wypadków dochodzi w miesiącach: październiku, wrześniu i lipcu (ok. 10% dla każdego miesiąca). Zabitych osób jest najwięcej w październiku, najwięcej rannych - w lipcu. Wysoka liczba wypadków w okresie dobrej widoczności i warunków drogowych wynika z wyższych prędkości jazdy, mniejszej ostrożności i zwiększonego ruchu wakacyjnego. Większość wypadków ma miejsce na terenie zabudowanym (73%), a więc na obszarze o niższej prawnie dopuszczonej prędkości. Jednak choć liczba poszkodowanych na terenie zabudowanym jest wyższa, to więcej osób ginie poza miejscowościami, gdzie rozwijane są większe prędkości, czas na reakcję jest krótszy, a pomoc dociera później ze względu na odległość.

Klasyfikując wypadki ze względu na miejsce zdarzenia przodują wypadki spowodowane na jezdniach z wysokim 80% udziałem w liczbie zabitych i rannych, przy czym wskaźnik ten podbijają zdarzenia na drogach dwukierunkowych jednojezdniowych (czyli najpopularniejszych drogach o jednym pasie ruchu w każdą stronę). Głównymi przyczynami wypadków są zbyt wysoka prędkość oraz nieudzielenie pierwszeństwa. Na drodze dla rowerów doszło do 417 wypadków (1,1% wszystkich zdarzeń), w których zabitych zostało 5 osób, a 425 osób zostało rannych. Liczba ta znacznie wzrosła wobec roku poprzedniego.

Najczęściej sprawcami wypadków w 2012 roku byli kierowcy samochodów osobowych (77%), przy czym z ich winy zginęło 1868 osób (74,4% zabitych), a rannych zostało 30 989 osób (79,5%). Także wśród sprawców wypadków z udziałem rowerzystów dominują kierowcy samochodów osobowych

Rowerzyści spowodowali 5,7% wypadków, w których zginęły 152 osoby (6,1%), a rannych zostało 1 631 osób (4,2%), z czego z winy rowerzystów doszło do 129 wypadków, w których poszkodowani byli piesi (2% ogółu wypadków z pieszymi): w ich wyniku 2 osoby zmarły, a 138 pieszych zostało rannych.

Trzy główne zanotowane przyczyny wypadków spowodowanych przez rowerzystów to: nieprzestrzeganie pierwszeństwa przejazdu - prawie 42%, nieprawidłowe wykonywanie manewru skrętu - 13%, niedostosowanie prędkości do warunków ruchu ponad 8 %. Zdarzenia o dwóch pierwszych przyczynach powodowały największą liczbę zabitych i rannych.

Rowerzyści nie powodowali wszystkich wypadków, w których uczestniczyli. Łącznie brali udział w 12,6% ogółu wypadków, w których zginęło 317 osób, a ranne były 4 532 osoby. Należy także zauważyć, że właśnie rowerzyści byli częściej poszkodowani w wypadkach, w których uczestniczyli: stanowili w 2012 roku prawie 9% ofiar, z czego wśród zabitych - 8,4%, a wśród rannych - ponad 9% (do tych ostatnich należą także pasażerowie rowerów - 0,7%). Najwięcej wypadków,w których poszkodowani byli rowerzyści, spowodowanych było przez kierowców samochodów osobowych - prawie 86%. Do ich przyczyn należały przede wszystkim: nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu, nieprawidłowe wyprzedzanie, nieprawidłowy manewr skrętu oraz niedostosowanie prędkości do warunków ruchu, a przyczyniły się one do największej liczby ofiar śmiertelnych i rannych.

Analogicznie do ogółu wypadków większość zdarzeń z udziałem rowerzystów miała miejsce na obszarze zabudowanym (85%), za to wypadki na obszarze niezabudowanym cechowała wyższa śmiertelność: co piąty wypadek kończył się śmiercią rowerzysty (143 osoby w 710 wypadkach), podczas gdy na obszarze zabudowanym tylko co dwudziesty drugi. Najwięcej wypadków z winy rowerzystów ma miejsce w maju, sierpniu i lipcu. Powodują je przede wszystkim osoby po 60 roku życia (27,6%), dzieci do lat 14 (18,7%) oraz rowerzyści w wieku 40-59 lat (18,3%). Wypadki spowodowane przez rowerzystów w wieku 40 lat i więcej pochłonęły aż 86% ofiar śmiertelnych. Dzieci powodują więcej wypadków z rannymi, o niskiej liczbie zabitych.